تاریخ تنهایی

تاریخ تنهایی دومین کتاب از مجموعۀ «سوژه‌های ترس» است که به قلم دیوید وینسنت، استاد بازنشستۀ تاریخ اجتماعی با تجربۀ تدریس و تحقیق در دانشگاه‏های انگلستان به نگارش درآمده است. مطالب اصلی در قالب هفت فصل و نتیجه‌گیری نیز در فصل هشتم مدون شده است. نویسنده ابتدا توضیح می‌دهد مقولۀ تنهایی چگونه و با چه حال‌وهوایی به کتاب‌ها و نوشته‌های بریتانیایی راه یافت. سپس به سراغ زمان‌ها و مکان‌هایی می‌رود که «تنهایی» به اَشکال متنوع شکل گرفته و تکثیر شده است. دراین‌راستا با بررسی اسناد تاریخی و همچنین متون نظم و نثر غربی و عمدتاً انگلیسی، به توصیف و توضیح اشیا و افعال زندگی روزمره، اعم از وسایل سرگرمی و تفریح مانند ورق‌بازی، خیاطی، دریانوردی، ماهیگیری، کوهنوردی، و همین‌طور برخی مکان‌ها مانند صومعه و زندان پرداخته تا ببیند و بگوید چرا و چگونه در اروپا و به‌خصوص نزد افکار عمومی بریتانیا طی دو قرن اخیر، مقولۀ «تنهایی» به یک معمای بغرنج و حتی ترسناک تبدیل شده است.

درباره‌ی نویسنده:

وینسنت با قلم روان و درعین‏حال حساس به نکات تخصصی، توانسته نظر خوانندگان بسیاری را جلب کند. وی علاقۀ مشخصی به بررسی عادات و کردارهای طبقۀ کارگر و بعضاً طبقۀ متوسط دارد و در نوشته‏هایش عمدتاً با نگاه طبقاتی به تحول مقولات پرداخته است. در کتاب حاضر، وی با شیوه‏ای که می‏توان با تسامح آن را تبارشناسی در معنای فوکویی دانست، می‏خواهد به ما نشان دهد «تنهایی» چگونه در گیرودار اشیا و مواد، تکنیک‏ها و عادات روزمرۀ شخصی و جمعی ساخته شده، حفظ شده و در برهه‏هایی نیز متحول شده است. میدان پژوهش وی اروپا و به‏خصوص بریتانیاست. شاید مهم‏ترین انگیزه برای انجام این پژوهش پیچیده و خواندنی، سیاست‏گذاری‏ دولت‏های بریتانیا برای کنترل یا حتی سرکوب «تنهایی» بوده است. وینسنت تلاش کرده با تأکید بر تفاوت بنیادین دو مقولۀ ظاهراً مشابه، یعنی «احساسِ تنهایی» و «تنهایی»، نشان دهد نگرانی پزشکینه‌شده و وسواس‏آمیز ما دربارۀ افزایش مقولۀ اول، ناشی از ناکامی ما در تحقق مقولۀ دوم است. 

درباره‌ی مترجم: 

محمود ایرانی فرد دانش‌آموختۀ دکتری علوم سیاسی است و فعالیت پژوهشی‌اش درحال‌حاضر معطوف به مباحث نظریۀ تفرد (theory of individuation)  به‌ویژه در نسبت با قدرت و سیاست است. پیش از این ترجمۀ چند کتاب دیگر از او منتشر شده است؛ ازجمله سرمایه‌داری، میل و بردگی: مارکس و اسپینوزا و راهنمای کمبریج: ادبیات آرمانشهری. 

گزیده‌ای از کتاب: 

بحث طولانی دربارۀ تنهایی، دوباره به‏واسطۀ تعهد روشنگری به جامعه‏پذیری، ضرورت یافت. دادوستد شخصی موجب نوآوری شد، اما فضای چندانی برای کاوش فکری و خودشناسی باقی نگذاشت. تعامل اجتماعی، خلاقیت را ترویج کرد، اما هم‏زمان می‏توانست انحراف‏آمیز و مبتذل باشد، اگر فرصتی برای بازاندیشی و خلوت باقی نمی‏ماند. حصول پیشرفت، نیازمند تعادل جدید بین درگیری و انزوا بود. هم‏زمان، اَشکال تاریخیِ انزواطلبی، در میان هیاهو و مادی‏گرایی جامعۀ شهری‏شده، جلب‏توجه می‏کرد. خانقاه حصارکشی‏شده یا طبیعت خالی از سکنه، برای مدت‏های مدید، بدیل تطهیرکنندۀ فشارهای فسادآور وضع موجود بودند. هر دوی آنها، ساختارهای حیاتی گفتار و مباحثه را به طرد قطعی تهدید می‏کردند. تلفات زندگی اجتماعی در میان این فشارها، مشهود بود. یک دلهرۀ فزاینده که حرفۀ نوظهور پزشکی آن را مدیریت می‏کرد، این بود که تاب‏آوری روانی کسانی که مسئول حصول تغییرات‏ بودند، برای مقاومت در برابر گردباد تعاملات شخصی کافی نیست. هرچقدر مطالبات جامعه بیشتر می‏شد، شمار مشارکت‏جویان بیشتر می‏شد و خطر سقوط به مهلکۀ مالیخولیا افزایش می‏یافت.… درعین‏حال، تنهایی عام آن‏طور که باید، مورد توجه قرار نگرفته است. از دورۀ بلومفیلد تا دوران ما، افراد به‏دنبال فرصت‏هایی بوده‏اند تا گاه‏گُداری از معاشرت سر باز زنند و از وقتشان لذت ببرند. فیلیپ کُخ در مواجهۀ فلسفی با تنهایی، می‏گوید:«ازجمله شورانگیزترین قابلیت‏های مشهور تنهایی، تدارک پناهگاهی است برای دوری از محنت‎های استیصال‌آور زندگی اجتماعی».