کتاب «ویترین: مجموعه مقالاتی درباره‌ی تاریخ طراحی جلد کتاب در ایران و گزیده‌ی سی و پنج سال طراحی جلد کتاب‌های معاصر ایران (۱۳۹۲ – ۱۳۵۷)» تألیف
پریسا تشکری و
مجید کاشانی است که
مرجان زاهدی و
شیوا ارشادی ترجمه‌ی آن را به زبان انگلیسی بر عهده داشته‌اند. کتاب ویترین شامل مجموعه‌مقالاتی درباره‌ی تاریخ طراحی جلد کتاب در ایران و گزیده‌ی ۳۵ سال طراحی جلد کتاب‌های معاصر ایران است. ساختن جلد کتاب به عنوان بخشی از هنر کهن کتاب‌سازی ایرانی از دیرباز تا هنوز، یکی از مهمترین دغدغه‌های کتاب‌سازان دیروز و طراحان
گرافیک امروز بوده است.
با آنکه در بسیاری از مواقع جلد کتاب در شمارگانی بیش از سایر رسانه‌های گرافیکی مانند پوستر تکثیر شده و به عنوان یک اثر هنری کاربردی در دسترس مخاطبان واقعیاش قرارمی‌گیرد، اما همواره از منظر نمایش و نقد و پژوهش کمتر مورد اقبال بوده است. این کم‌توجهی، مؤثر از سرماییست که از پنجره‌ای چهارگوش به درون جامعه‌ی طراحان گرافیک می‌وزد. پنجره‌هایی که ناشر، اقتصاد نشر، مخاطبان و سیاست‌هایِ کلان فرهنگی با نسبت‌هایی موازی و گاه متقاطع اضلاعش را تشکیل داده‌اند.
گرچه در برهه‌هایی از تاریخ معاصر مانند فاصله‌ی سال‌های ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۵ سوز این سرما، دستکم از جانب ضلعِ «سیاست‌های کلان فرهنگی» کمی به گرما گرایید، اما نمودار نشر کتاب در ایران همواره شیبی نزولی را طی کرده است. در طول سال‌هایی که از عمر انتشار کتاب به مفهوم گسترده و صنعتی‌اش می‌گذرد، جلد کتاب نیز متأثر از اوضاع نشر کیفیت‌های متفاوتی را پشت سرگذاشته است. «ویترین» قصد دارد نمایی کلی از همه‌ی این سال‌ها را به نمایش بگذارد. رویدادی که حاصل تلاش طراحان جلد کتاب را در قالب «کتاب و برگزاری نمایشگاه» بازنمایی کند.
گزیده‌ای از کتاب
«انتشار کتاب هفته در «مؤسسه‌ی کیهان» به سردبیری «احمد شاملو» و مدیریت هنری و طراحی «مرتضی ممیز» در سال ۱۳۴۰ از نقاط عطف مؤثر در طراحی روی جلد به حساب می‌آید. ترکیب‌بندی نوین، تصویرسازی‌های تازه و خلاقانه، استفاده از چاپ سیلک‌اسکرین و کلیشه‌سازی برای چاپ برجسته، ابداعات خلاقانه‌ی ممیز را همراه آموخته‌هایش از آتلیه‌ی بهرامی، هرهفته در شکلی تازه روانه‌ی بازار کرده و گنجینه‌ای از شعر، قصه، ترجمه و تصویرسازی در تاریخ فرهنگ ایران باقی می‌گذارد.
در سال ۱۳۴۴ انتشارات امیرکبیر با یاری‌گرفتن از مرتضی ممیز، بیوک احمدی و محمدزمان زمانی در مجموعه‌های خود به نام کتاب پرستو و کتاب‌های طلایی، علاوه بر همکاری با کتاب‌های جیبی، شکل و فرمت تازه‌ای را فراهم می‌کند که از ماندگارترین آن‌ها مجموعه‌ی یونیفرمی است که برای کتاب‌های صادق هدایت به طراحی مرتضی ممیز هنوز هم با همان شکل در حال تجدید چاپ است.»
Description in English side of the book:
“since Vitrin was intended to become a comprehensive illustrative-research resource accessible to devotes and explorers, in addition to displaying the work of Iranian book cover designers in the last 35 years, in the first part of the book a few researchers and designers discuss and analyze the historical trend of book cover design formation, evolution and expansion in Iran from the beginning up to the present day.
In these research-based preambles, Mohammadreza Riazi, Aydin Aghdashloo, Ebrahim Haghighi, and Bijan Sayfouri explore the evolution of Iranian cover designs, based on a historical sequence. Moreover, Steven Heller- art director, researcher, and graphic design writer- and Hassan Kiyaeyan –publisher and director of Cheshmeh Publication- analyze the Iranian book covers from international and Iranian publishing points of view, in two separate notes.”
کتاب «ویترین: مجموعه مقالاتی درباره‌ی تاریخ طراحی جلد کتاب در ایران و گزیده‌ی سی و پنج سال طراحی جلد کتاب‌های معاصر ایران (۱۳۹۲ – ۱۳۵۷)» در
انتشارات فرهنگسرای میردشتی چاپ شده و در اختیار علاقه‌مندان به طراحی جلد و
گرافیک قرار گرفته است.
