نورهای رنگی و رنگ های نورانی

این کتاب با جست‎­وجوی مبانی فلسفی مفهوم رنگ و معنای آن در حکمت اسلامی به تفسیر جلوه‎های کاربرد رنگ در نگارگری ایران قرون هفتم تا یازدهم هجری پرداخته است. برای این منظور اندیشه‎های خواجه عبداله انصاری، نجم‎الدین کبری، نجم‎الدین رازی، علاءالدوله سمنانی و شیخ کریم خان کرمانی به‎طور خاص مورد تحلیل قرار گرفته و از میان آثار نگارگری سده‎های میانه به نگاره‎هایی از هنرمندانی چون جنید، بهزاد، سلطان محمد، امیر خلیل و آقامیرک، با موضوعاتی از حماسی و عاشقانه گرفته تا اخلاقی و مذهبی، استناد شده است. در تبیین ارتباط بین این دو ساحت، با استفاده از مدلی دوبعدی، تناظر خلق هنری از باطن به ظاهر و سلوک عارفانه از ظاهر به باطن بررسی شده و درباره توجه بیشتر نگارگران به مراتب میانیِ ساحت «رنگ‎های نورانی‌» و «نورهای رنگی» نکاتی ارائه شده است.

درباره‌ی نویسنده:

زهرا عبداله، متولد ۱۳۵۱ شهر تهران، فارغ‎التحصیل دکترای تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی در سال ۱۳۹۴ است. وی دوره کارشناسی را در رشته مهندسی کامپیوتر و در ادامه، دوره کارشناسی­ ارشد پژوهش هنر و دوره دکترای تاریخ هنر را با رتبه اول به پایان رساند. او سپس به عنوان پژوهشگر گروه هنرهای تجسمی پژوهشکده هنر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به فعالیت پرداخت. حوزه‎های پژوهشی این پژوهشگر به‏طور خاص هنرهای اسلامی و ایران است و در کنار ترجمه چندین مقاله در این زمینه، مقالات متعددی به فارسی و انگلیسی در مجلات معتبر داخلی و بین­‌المللی به چاپ رسانده است. وی همچنین تألیف دو کتاب «تا خداوند معراج‎ها، واکاوی ماهوی معراج در نگاشته‎ها و نگاره‎ها» و «هنر ما از نگاه آن‎ها»، و ترجمه کتاب‎های «نماد و سرنمون، پژوهشی در معنای وجود»، «تعامل پدیدارشناسی، علوم اجتماعی و هنرها»، و «هنردرمانی» را در کارنامه پژوهشی خود دارد. 

گزیده‌ای از کتاب:

در واقع در این مدل چیدمان عناصر اربعه از کدرترین حالت یعنی «خاک» آغاز و پس از «آب» و «هوا»  به لطیف‎ترین وجه یعنی «آتش» ختم می‎گردد. از سوی رنگ‎ها نیز در کدرترین و فشرده‎ترین حالت، رنگ دانه‎ها درشت و رنگ‎ها جسمی هستند که هم‎ارز «خاک» از عناصرند. کمی لطیف‎تر از آن، رنگ‎های جوهری وآبرنگی هستند که هم‎ردیف وجه کیفی «آب» می‎باشند. پس از آن رنگ‎ها باز هم لطیف‎تر شده و حالتی سیال و جاری پیدا می‎کنند که متناسب با ویژگی عنصر «هوا» هستند. در نهایت لطیف‎ترین وجه یعنی «آتش» قرار دارد و به همان نسبت رنگ ها نیز در نهایت شدت و لطافت شان به نور می‎رسند.